Opeens was alles anders

Met het jaarverslag 2020 legt de gemeente Leidschendam-Voorburg verantwoording af over het door haar gevoerde beleid. Een jaar waarin we 75 jaar vrijheid vierden, maar door de coronacrisis veel van onze vrijheid inleverden. Een jaar waarin somberheid en verslagenheid, maar ook creativiteit, flexibiliteit en zorgzaamheid een grote rol speelden.

In 2020 werd de coronacrisis in het voorjaar de dominante factor in ons sociale en werkende leven. In Leidschendam-Voorburg is alles op alles gezet om vanaf het begin van de crisis te zorgen dat de gewone dienstverlening voor onze inwoners kon blijven doordraaien. Deze werd zelfs uitgebreid met de uitvoering van landelijke regelingen, zoals de TOZO. We zorgden ervoor dat de groepen in de gemeente die extra hulp nodig hadden, dat ook kregen. Of het nou ging om kwetsbare inwoners, ondernemers, zzp’ers, ouderen, cultuurinstellingen, scholen en/of (sport)verenigingen. Ook werd een goed bereikbare testlocatie voor corona geopend.

Alles was, en is, erop gericht om de gevolgen van de crisis op te vangen en tegelijk te zorgen sterker uit de crisis te komen. De gemeenteraad stelde in 2020 een fonds van vijf miljoen euro beschikbaar voor ondersteuning van inwoners en ondernemers. Door het uitvoeren van de landelijke regelingen, het door laten draaien van de dienstverlening, met de beperkingen van thuiswerken, kon de gemeente niet alle projecten uitvoeren zoals eigenlijk gepland. De gemeente sluit het jaar af met een voordelig financieel resultaat van circa € 1,3 miljoen. Bij de begroting van 2020 werd nog uitgegaan van een tekort van € 6,4 miljoen.  

De crisis zorgde ervoor dat onze verwachtingen bij het opstellen van de begroting 2020 volledig op de schop ging. In het begin waren we optimistisch over de economie. Gedurende het jaar moesten we ons beeld hierop bijstellen. Het is niet eenvoudig om te voorspellen welke impact de pandemie op de financiën en onze gemeente heeft. Daarom is afgelopen jaar een zogenoemde beleidsarme begroting voor 2021 opgesteld, en vulde de Nota van wijziging deze later in het jaar aan.
Om in deze moeilijke tijd een stabieler bestuur te creëren, is de coalitie deze zomer uitgebreid.  

Natuurlijk boekten we het afgelopen jaar ook mooie resultaten op andere vlakken dan de crisis. Een greep hieruit: waterbergings- en recreatiegebied de Nieuwe Driemanspolder werd geopend; inwoners maakten gretig gebruik van de subsidie om woningen te isoleren en groene daken aan te leggen; we maakten een start met het versterkingsprogramma Leidschendam-Noord; we werkten samen met ondernemers aan toekomstbestendige winkelgebieden; we namen afscheid van sociaal werkbedrijf DSW en gingen over naar nieuw werkbedrijf de Binnenbaan; de bouw van integraal kindcentrum De Tol begon en er werd besloten wat de bestemmingen zijn van de Eneco-gelden.

We prijzen de creativiteit, flexibiliteit en zorgzaamheid van iedereen. Waar activiteiten en evenementen niet door konden gaan, werden alternatieven verzonnen. Denk aan Koningsdag, de activiteiten rond 75 jaar Vrijheid, Dodenherdenking, maar ook (digitale) bewonersavonden en jeugdactiviteiten of de vele initiatieven die ontstonden om kwetsbare inwoners te helpen.

Ook zijn samenwerkingen en contacten met verenigingen, ondernemers, onderwijsinstellingen en maatschappelijke partners geïntensiveerd. Laten we de goede dingen meenemen naar de toekomst. We weten allemaal dat de strijd nog niet gewonnen is, maar we staan er samen in. We blijven een stevig vangnet bieden en we zijn er voor hen die ons nodig hebben.

Met vriendelijke groet,
Het college van burgemeester en wethouders van Leidschendam-Voorburg

Een mooie gemeente maken we samen. Daarom ondersteunen we inwoners met initiatieven en betrekken wij hen bij het maken van plannen. Ook tijdens de coronacrisis gaan we hiermee door.  

Samenwerking en subsidiepartners
In 2020 werkten we voor het tweede jaar volgens de nieuwe werkwijze met subsidiepartners. We stelden gezamenlijk het uitvoeringsplan (inclusief addendum) op voor 2021. Niet alles ging zoals gepland. Door coronascrisis boden vele aanbieders een aangepast programma aan. Er zijn belangrijke stappen gezet ten aanzien van de samenwerking. De monitoring is nog volop in ontwikkeling. De tafels leveren medio 2021 een gezamenlijk jaarverslag over 2020 op. Bij de tafel 'Betrokken en Inclusief' heeft het college een keuze gemaakt voor de verdeling van de middelen van de tafel. Alle overige tafels bereikten zelf een financieel akkoord.

Bewonersinitiatieven versterken
Door de coronacrisis zijn dit jaar bijzondere en andersoortige bewonersinitiatieven ontstaan. De gemeente heeft deze voor het voetlicht gebracht in de Gemeenterubriek en op social media in een filmpje en door initiatieven van derden te delen.
Het samenwerkingsverband Samen Beter (pilot in de wijk Prinsenhof) kreeg dit jaar verder vorm en er is een link gelegd naar het versterkingsprogramma Leidschendam-Noord.

Vraaggerichte dienstverlening
De gemeente heeft in het afgelopen jaar ondanks de crisis alles in het werk gesteld om goede dienstverlening aan inwoners en ondernemers te bieden. Dat is met de nodige inzet en flexibiliteit gelukt. De pilot van de zaterdagopenstelling van het Servicecentrum is niet doorgegaan.  
Vanuit de gemeente was er extra aandacht voor inwoners en ondernemers die het moeilijk hadden vanwege de coronacrisis. De vele vragen die via sociale media, telefoon, e-mail en op het Servicecentrum dagelijks binnenkwamen, legden veel druk op de organisatie. In veel gevallen konden we mensen wegwijs maken en naar de juiste hulp of voorzieningen leiden.   
Hoewel de urgentie vooral zat bij het overeind houden van de dienstverlening, was er ook aandacht voor het ontwikkelen en verbeteren van de dienstverlening. Zo is de postregistratie verbeterd, door hiervoor een kwaliteitssysteem in gebruik te nemen. Er zijn in 2020 twee verbetertrajecten gestart voor de website en de telefonie. Er is een begin gemaakt met het optimaliseren van de techniek en er is aandacht voor de digitale toegankelijkheid van onze dienstverlening.

De Moderne Overheid
Om een moderne overheid te zijn, kijken we continu vooruit en bewegen we mee met de steeds veranderende omgeving om ons heen. We sluiten aan bij trends en ontwikkelingen en zetten de inwoners centraal. Daar hoort ook burgerparticipatie bij. In het afgelopen jaar is ingezet op burgerparticipatie en het realiseren van een set afspraken. Door de crisis heeft het project enige vertraging opgelopen. Er konden geen fysieke bijeenkomsten gehouden worden. Om deze reden zijn nieuwe elementen aan het project toegevoegd zoals e-participatie en de Quick-Scan lokale democratie. Daarnaast zetten we steeds meer stappen in het verbeteren van de datakwaliteit van de organisatie. Er is onder andere een coronamonitor opgezet om de effecten van de coronamaatregelen te meten.

Om te zorgen dat het hier prettig is om te wonen, werken en recreëren, heeft de gemeente ondernemers nodig. Ook na de crisis willen we een bedrijvige gemeente zijn. Daarom zorgen we ervoor dat we ondernemers op alle mogelijke manieren proberen te ondersteunen om goed door de crisis heen te komen.

Ondersteuning voor ondernemers
Voor de lokale economie had de coronacrisis grote effecten. We stonden ondernemers bij met raad en daad; steunmaatregelen om de directe negatieve economische effecten op te vangen en maximaal te beperken en het mogelijk maken van verschillende ondernemersinitiatieven. Zo hebben we tijdelijke verruiming van terrassen mogelijk gemaakt. Ook is er een denktank met ondernemers opgezet en zijn de tarieven van de reclamebelasting aangepast om de ondernemers in 2020 financieel te ontlasten. Samen verkennen we de mogelijkheden en maatregelen voor het versterken van de lokale economie.

Toekomstbestendig maken winkelgebieden
Er is doorgewerkt aan het toekomstbestendig maken van winkelgebieden. Zo is samen met ondernemers en eigenaren verder gewerkt aan een toekomstvisie voor winkelcentrum De Julianabaan in Voorburg en wordt Westfield Mall of the Netherlands in Leidschendam begin 2021 geopend. Succes is geboekt in de publiek private samenwerking (PPS) Retail Innovatie en Experience Campus. In deze PPS werkt de gemeente samen met onderwijsorganisaties, MKB Leidschendam-Voorburg en eigenaren en ondernemers uit winkelgebieden aan toekomstbestendige retail. Er is subsidie door het Rijk toegekend, waardoor de retailcampus formeel in januari 2021 start. Eind 2020 zijn ook de eerste praktische ‘living labs’ met concrete resultaten opgeleverd in de vier kernwinkelgebieden. Eén van de resultaten is dat in De Julianabaan een app gelanceerd is voor ondernemers en consumenten.

Promotieplan toerisme & recreatie
We hebben een promotieplan voor toerisme en recreatie ontwikkeld waarmee we, zodra het maatschappelijke sein weer op groen staat, de bezoekerseconomie een impuls geven. Het promotieplan is gericht op eigen bewoners en inwoners uit de regio om al het moois dat onze gemeente te bieden heeft op recreatief toeristisch vlak te beleven.

Regionale Samenwerking
De gemeente Leidschendam-Voorburg trad toe tot Business Park Haaglanden. Dit is een samenwerkingsverband van gemeenten in de Haagse regio, dat zich gezamenlijk inspant voor voldoende ruimte voor bedrijven op bedrijventerreinen in de regio en het bieden van een gezamenlijk regioloket voor bedrijven met een ruimtevraag. Hiermee dragen we bij aan een krachtige economische regio met voldoende ruimte voor bedrijvigheid in de regio, ook voor onze inwoners die voor een groot deel buiten de gemeentegrenzen werken.

Iedereen heeft een eigen beeld van prettig wonen. De een houdt van drukte, de ander wil de rust van het platteland en weer een ander wil vooral dichtbij alle voorzieningen wonen. Het is ons doel om ervoor te zorgen dat iedereen goed in Leidschendam-Voorburg woont.

Veiligheid
Een veilige gemeente, waarin inwoners zich ook veilig voelen. Die doelstelling stond zwaar onder druk het afgelopen jaar. De onrust in Leidschendam-Noord met de vele autobranden had grote invloed op het veiligheidsgevoel van de inwoners in de betreffende wijken. Er is op verschillende manieren hierop ingezet, onder andere door meer toezicht via camera’s en extra surveillancerondes. De druk om rigoureuzere maatregelen te nemen was groot. Steeds moest gezocht worden naar de balans tussen het herstel van het veiligheidsgevoel en de proportionaliteit en de subsidiariteit van de maatregelen. Het respecteren van de rechtsstaat en grondrechten speelde daarin steeds mee.  

De aanpak van de coronacrisis vroeg vooral om veel flexibiliteit, zowel bij inwoners en ondernemers als bij de gemeentelijke organisatie. De snelle opvolging van regelgeving, vroeg continue aanpassing. Sinds de uitbraak van de pandemie lag de focus van de buitengewoon opsporingsambtenaren voornamelijk op de naleving van de coronamaatregelen.
Naast deze meer repressieve taken, is ook geanticipeerd op de volledige opening van de Westfield Mall of the Netherlands. Samen met ketenpartners en stakeholders is gewerkt aan een veiligheidsplan voor het winkelcentrum.  

Makkelijk en snel van A naar B
Om de bereikbaarheid van de gemeente te verbeteren, zijn het afgelopen jaar uit de opbrengsten van de Eneco-aandelen twee bestemmingsreserves gevormd. Deze komen ten goede aan bestaande en toekomstige maatregelen op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid.

Bereikbaar Leidschendam Centrum en Leidschendam Zuid
Op 28 oktober 2020 besloot de raad geen extra brug over de Vliet aan te leggen en geen extra verkeersmaatregelen te nemen op de bestaande bruggen. Het plaatsen van ‘brug open’ borden en Dynamische Route Informatie Panelen (DRIP's) uit het oorspronkelijke pakket 'Benutten zoals Bedoeld' zijn wel vastgesteld en van investeringskredieten voorzien. Ook is besloten een extra openbare parkeergarage bij de Rijnlandstraat-Noord te bouwen om de parkeerdruk in Leidschendam-centrum te verlagen.  

Project Bereikbaar Stompwijk
Om de bereikbaarheid van Stompwijk te verbeteren wordt de Veenpoldersweg aangelegd. Oplevering van de nieuwe verbindingsweg is uitgesteld van 2020 naar juli 2021. In de uitvoering bleek dat een langer voorbelasting van het wegtracé nodig was.

Verkeersdoorstroming en bereikbaarheid N14
De gemeente werkt samen met Rijkswaterstaat, gemeente Den Haag en Unibail Rodamco Westfield aan de doorstroming op de N14 en bereikbaarheid van de Westfield Mall of The Netherlands. In 2020 heeft Rijkswaterstaat een Ontwerp-Tracébesluit (OTB) voor de ongelijkvloerse kruispunten op de N14 genomen. Daarnaast is ingezet op Operationeel Verkeersmanagement.

Verkenning OV Central Innovation District (CID)-Binckhorst
Tot 2040 komen er in het Haagse Central Innovation District (CID) en de Binckhorst zo’n 25.000 woningen en 30.000 banen bij. Om het gebied ook in de toekomst prettig leefbaar, verkeersveilig en bereikbaar te maken is beter openbaar vervoer en uitbreiding van fiets- en looproutes noodzakelijk. Tegelijkertijd willen we dat inwoners van Voorburg-West prettig en fijn kunnen blijven wonen, dat kinderen buiten kunnen spelen, dat er voldoende groen blijft en een plek om de auto te parkeren. Een grote opgave waarbij goed moet worden gekeken naar een optima inpassing van het openbaar vervoer.
De gemeente neemt samen met de gemeente Den Haag, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), de provincie Zuid-Holland en het Rijk deel aan de Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)-verkenning CID-Binckhorst. Bewoners en belanghebbenden konden tot oktober 2020 hun zienswijze indienen op de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Eind  2020 stelden het Rijk en de regio samen € 150 miljoen beschikbaar.

Regionale fietsroutes
Om onze gemeente ook goed bereikbaar te maken voor fietsers, werken we samen met de MRDH aan een aantal snelfietsroutes: Den Haag-Pijnacker en Den Haag-Leiden. Voor die eerste, die via Voorburg-West gaat, is onderzoek gedaan naar een voorkeurstracé en hier is een schetsontwerp voor gemaakt. Ook is gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden rondom de Nieuwe Tolbrug.

Duurzaamheid
In 2020 is verder gewerkt aan de ambitie van de gemeente om in 2050 CO2-neutraal en aardgasloos te zijn. Omdat dit niet kan zonder de inwoners, is veel ingezet op bewustwording. Daarnaast heeft de gemeenteraad uitgangspunten vastgesteld voor de Lokale Energie Strategie (LES). Van de zomer was een grote enquête onder inwoners. De uitkomsten hiervan op wijk- en individueel niveau dragen bij aan de planvorming van de LES en de Warmtetransitievisie. Daarnaast spraken we met verschillende partijen over de duurzaamheidsopgaven die we met elkaar hebben. Vanuit de opbrengsten van de Eneco-aandelen is een bestemmingsreserve gevormd voor duurzaamheid, zodat de komende jaren in duurzaamheid geïnvesteerd kan worden.

Afvalinzameling
Na Stompwijk en Voorburg West is het ‘Het Nieuwe Inzamelen’ gestart in de wijken Essesteijn, Park Veursehout, De Zijde, Duivenvoorde, ’t Lien en De Rietvink. Laagbouwwoningen krijgen een minicontainer PMD, voor andere woningen zijn ondergrondse containers geplaatst. De resultaten van het ingezamelde PMD zijn bemoedigend.  
In 2020 is begonnen met een aanbestedingstraject voor een nieuwe afvalverwerker. Belangrijke eis hierbij is de mogelijkheid tot nascheiding van PMD uit het restafval.

Sociale woningbouw stimuleren
In regioverband is afgesproken dat de komende tien jaar in Leidschendam-Voorburg minimaal 750 sociale huurwoningen worden bijgebouwd. Om dit te bereiken is in 2020 de ‘Verordening sociale en middeldure woningbouw’ vastgesteld. Afgelopen jaar werd voorbereid op de bouw van sociale huurwoningen op de gemeentelijke locaties De Star en Overgoo. Op de locatie Rijnlandlaan is de bouw van 48 sociale huurwoningen gestart. Daarnaast zijn diverse particuliere initiatieven met sociale huurwoningen in ontwikkeling.

Nieuwe Driemanspolder
Op 1 juli 2020 is het waterbergings- recreatiegebied tussen Den Haag, Zoetermeer en Leidschendam-Voorburg officieel geopend. Inwoners kunnen sindsdien van het gebied gebruikmaken.

Schakenbosch
Halverwege het jaar stelde de gemeenteraad aanvullende voorwaarden voor de gebiedsontwikkeling Schakenbosch. Samen met de ontwikkelende partij is gewerkt aan een nieuw raadsvoorstel. Een onafhankelijke deskundige deed een second opinion op de milieuonderzoeken. Daarnaast is opnieuw bekeken wat het maximumaantal woningen moet zijn en hoeveel ruimte het inneemt.

Omgevingswet
Vanaf 2021 treedt de Omgevingswet in werking. Doel is om met minder regels en meer ruimte voor initiatieven, te zorgen voor een prettige leefomgeving. In 2020 is verder gewerkt aan de Omgevingsvisie, maar niet zoveel als we hadden gewild. Vanwege de coronacrisis konden veel interne werksessies niet doorgaan en werd de besluitvorming over de participatieaanpak uitgesteld.  
Het samenvoegen van alle ruimtelijke plannen tot twee bestemmingsplannen in de voorbereiding op het omgevingsplan was ook afgelopen jaar in volle gang.

Kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen, mensen met een beperking, iedereen is onderdeel van onze samenleving en moet volwaardig mee kunnen doen. Als iemand daar ondersteuning bij nodig heeft, dan zorgen we samen met partners dat diegene ondersteuning krijgt. Juist in deze tijd met corona is er extra aandacht voor gezondheid en het tegengaan van sociale problemen.   

Aandacht voor elkaar
Eenzaamheid is door de crisis groter geworden. Het was voor iedereen een ingewikkelde tijd, ook voor onze maatschappelijke partners. Zij konden niet meer al hun activiteiten uitvoeren voor de inwoners, maar gingen op creatieve manieren toch aan de slag, juist om ook eenzaamheid te bestrijden. De gemeente maakte met diverse partners afspraken over alternatieve vormen van ondersteuning. Denk aan belrondes en maaltijdverstrekking. Daarnaast ondernamen inwoners zelf ook vele initiatieven om eenzaamheid tegen te gaan. De gemeente hield een initiatievenspreekuur om inwoners op weg te helpen bij hun initiatieven. Ook is via de communicatiecampagne 'Aandacht voor elkaar' aandacht besteed aan de gevolgen van corona voor inwoners en de ondernomen initiatieven. Eind 2020 is een start gemaakt met het Actieplan Eenzaamheid.

Sport en gezondheid
Gezond leven, betekent ook voldoende bewegen. Juist ten tijde van corona is dit van groot belang. Daarnaast heeft sporten een groot sociaal aspect. De gemeente gaf veel prioriteit aan allerlei vormen van ondersteuning van sportverenigingen gedurende de crisis, zoals huurkwijtschelding en andere financiële ondersteuning. Grote sportevenementen zoals de Special Olympics 2020 zijn afgelast. Ook binnensporten lagen een deel van het jaar stil.

Binnen het programma JOGG gezonde jeugd, gezonde toekomst is ingezet op een gezonde leefstijl voor jongeren. Enkele activiteiten zijn door corona niet doorgegaan. Het herhaalonderzoek eetgedrag is begin van het jaar uitgevoerd. Ook ondertekende de gemeente de vijfjarige overeenkomst voor toetreding tot de JOGG-community. Er is een meerjarenplan opgesteld voor de periode 2020-2025, met de doelgroep 0 tot 19 jaar.

Voor- en vroegschoolse educatie (VVE)
De gemeente heeft na overleg met de aanbieders van voorschoolse educatie de ‘Nadere regels subsidieverstrekking peuteropvang 2021’ aangepast en subsidies verstrekt. Daardoor konden aanbieders op hun eigen wijze per 1 augustus 2020 de urenuitbreiding voor opvang van kwetsbare kinderen realiseren.

Onderwijshuisvesting en Integrale Kind Centra (IKC)
Om kinderen en tieners een goede start te geven zet de gemeente in op duurzame onderwijshuisvesting en ontwikkelt verschillende Integrale Kind Centra. In een IKC werken primaire onderwijs en kinderopvang onder één dak samen. Dit biedt kinderen rust en structuur en bevordert de doorlopende leerlijn. Er is in 2020 een nieuwe sporthal met drie gymlokalen opgeleverd aan de Marcellus Emantslaan in Voorburg. Dit is de nieuwe grote, flexibele en duurzame sporthal van middelbare scholen Gymnasium Novum en het Sint Maartenscollege. Ook is de nieuwbouw van IKC De Trampoline in gebruik genomen. Aan andere IKC's wordt nog gewerkt.

Hervorming bibliotheek
In januari 2020 kreeg de wethouder van de gemeenteraad de opdracht om de hervorming van de bibliotheek op een andere wijze vorm te geven. Daarom is een participatieplan opgesteld dat in juni 2020 met de raad is gedeeld. Van juni tot december is het grootschalige participatietraject uitgevoerd, waar zo’n 1000 inwoners hun bijdrage aan hebben geleverd. Deze input is verwerkt in scenario’s die in 2021 aan de raad zullen worden gepresenteerd.

Theaters
In 2020 is - ondanks Corona - met de theaters gewerkt aan een duurzaam plan voor de toekomst van de theaterfunctie in Leidschendam-Voorburg. In het raadsvoorstel, dat in samenwerking met Berenschot tot stand kwam, is een voorstel gedaan voor behoud van beide podia binnen de gemeente door intensieve samenwerking tussen beide theaters en een financiële basis middels een gemeentelijke subsidie voor beide organisaties.

Beschermd wonen en maatschappelijke opvang
Beschermd wonen en maatschappelijke opvang worden taken van de gemeente. De overgang was gepland voor 1 januari 2022, maar is uitgesteld naar 1 januari 2023. Vanaf dan komt er een nieuwe financiële verdeling over gemeenten. We lagen afgelopen jaar op schema met de regionale voorbereidingen op deze doordecentralisatie.

Verbinden van onderwijs en zorg
Een goede verbinding tussen onderwijs en zorg is belangrijk en kan ergere problematiek voorkomen. Met veel creativiteit en energie bedachten partners van de subsidietafel ‘Opvoeden en opgroeien’ het afgelopen jaar zoveel mogelijk vormen om de benodigde ondersteuning te blijven bieden ten tijde van de coronacrisis. Partners werken hierin nauwer samen dan voorheen.
Samen met Den Haag, Rijswijk en twee samenwerkingsverbanden ‘passend onderwijs’ is in dit jaar gewerkt aan de ontwikkeling van onderwijsjeugdhulparrangementen voor het speciaal onderwijs. Er zijn minder begeleiders tegelijkertijd in de klas, er is een betere aansluiting van jeugdhulp en ondersteuning vanuit het onderwijs en snellere inzet van ondersteuning. Op bestuurlijk niveau vinden gesprekken plaats over het verloop.

Laagdrempelige dagbesteding kwetsbare ouderen
Dagbesteding voor kwetsbare ouderen is belangrijk om eenzaamheid en isolement te voorkomen. Zeker in deze tijd ligt dat voor deze groep op de loer. Er is verdere invulling gegeven aan het plan van aanpak ontmoetingscentrum dementie en op onderdelen doorontwikkeld en op basis daarvan aanvullende acties en uitgezet. De voortgang is gemonitord op de subsidietafel Zelfredzame Inwoners.

Rondkomen met een laaginkomen
Elk kind dat in armoede opgroeit is er één te veel. Daarom doen we ons best om ouders aan het werk te krijgen. Consulenten werk en inkomen en accountmanagers van het werkgeversservicepunt begeleiden ouders met een uitkering zoveel als mogelijk naar werk. Daarnaast hebben we de minimaregelingen waar ze gebruik van kunnen maken, onder hun aandacht gebracht. In december 2020 ondersteunde de gemeente de sinterklaasactie Sintvoorieder1. Zo konden 735 kinderen Sinterklaas vieren met cadeautjes, die werden thuisgebracht.

Vroegtijdige aanpak betalingsachterstanden
In 2020 startten we met de pilot Vroeg Eropaf. In deze pilot benaderden we inwoners met een betaalachterstand voor eerste levensbehoeften (elektriciteit, water, huur en zorgverzekering) proactief en boden hen hulp aan. Ook na het begin van de crisis is hiermee doorgegaan via telefoon en coronaproof huisbezoeken. In 2020 zijn 72 inwoners geholpen met hun betaalproblemen om grotere financiële problemen zoveel mogelijk te voorkomen. Einde van het jaar hebben we een schuldhulpverleningsbeleid vastgesteld met speciale aandacht voor de effecten van corona. Er is ook gestart met de implementatie, zo is de Nederlandse Schuldhulproute geïmplementeerd en de pilot vroegsignalering omgezet in een structurele werkwijze.

Aantal uitkeringsgerechtigden
De coronacrisis heeft grote invloed op onder andere de arbeidsmarkt, de werkgelegenheid en de uitvoering van het re-integratie- en participatiebeleid gehad. Aan het begin van het jaar was het doel om het bijstandsbestand te laten dalen. Echter stroomden minder mensen uit en meer mensen in. Er zijn per saldo 44 mensen in november 2020 bijgekomen. In oktober is het definitieve BUIG-budget door het Rijk vastgesteld. Doordat in dit budget deels rekening is gehouden met de crisis, levert dit een voordeel op in de begroting.

Resultaatgerichte jeugdhulp 2020-2024
De gemeente is verantwoordelijk voor het bieden van goede betaalbare jeugdhulp. De gemeente werkte samen met jeugdhulporganisaties aan tarieven, resultaatsturing en de administratieve lasten. De gemeente vindt de vrije keus van de inwoner belangrijk en heeft daarom een divers palet aan aanbieders gecontracteerd. Om meer grip te hebben op de resultaten en kosten voor jeugdhulp is voor elke aanbieder per gemeente de maximale financiële bestedingsruimte vastgesteld.

Continuïteit hulp 18-/18+
Jongeren (18-/18+) die uit de jeugdhulp stromen, hebben huisvesting nodig. Daarom is in de zomer een trekker woon-zorgvormen aangesteld. Deze kijkt samen met woningcorporaties en hulpverleners naar wat de voorwaarden zijn om een goede woon-zorgvorm voor jongeren op te zetten en welke jongeren hiervoor in aanmerking komen. Ook is een coördinator uitstroom aangesteld, om de uitstroom vanuit jeugdinstelling Schakenbosch te begeleiden.

Inzet POH Jeugd
Van de 26 huisartsen hebben nu 20 huisartsen een praktijkondersteuner-jeugd (POH-J). Daarmee zijn we goed op weg om zoveel mogelijk huisartsen te laten werken met een POH-J. Hun inzet heeft effect. Uit de monitoring komt dat 30% minder jongeren doorverwezen wordt naar hoog specialistische ggz hulp. Daarnaast is er sprake van betere doorverwijzing. Dat wil zeggen dat jongeren eerder de juiste hulpverlening ontvangen.

Voorbereiding aanbesteding Jeugdzorg+ 2021
In Leidschendam-Voorburg staat een grote instelling voor gesloten jeugdzorg: JeugdzorgPlus Schakenbosch. Dat is de reden dat Leidschendam-Voorburg een grote rol heeft in de ambitie om jongeren minder lang en minder vaak in een gesloten instelling te plaatsen. Ter voorbereiding van de regionale aanbesteding hielpen we afgelopen jaar mee met het opstellen van een bovenregionale ambitie.  

Tot slot
De uitbraak van COVID-19 heeft een enorme impact gehad op ons allemaal. De behaalde resultaten zijn te danken aan eenieder die veerkracht heeft getoond en een positieve bijdrage heeft geleverd. De gemeente kijkt terug op een historisch jaar, waar we met zijn allen, ondanks de crisis, het beste van hebben gemaakt.

Financiële resultaat 2020

Bij het aanbieden van de concept-begroting 2020 is uitgegaan van een verwacht negatief resultaat over 2020 van € 6.4 miljoen. Op basis van de nota van wijziging en als gevolg van moties en amendementen bij begroting 2020, mee- en tegenvallers in de loop van het jaar zijn diverse budgetten bijgesteld. De begroting voor het jaar 2020 na deze wijzigingen sluit eveneens op een afgerond negatief resultaat van € 6,4 miljoen.

Het eindresultaat van 2020 is afgerond € 1,3 miljoen voordelig, wat ten opzichte van de begroting een voordeel betekent van afgerond € 7,7 miljoen. Een toelichting op hoofdlijnen is opgenomen in dit hoofdstuk. Bij de financiële samenvatting per programma’s is een gedetailleerde toelichting per programma opgenomen.

In het overzicht hieronder staat per programma welk bedrag was begroot, wat is uitgegeven en wat het verschil tussen beide is. Een min in de kolom Begroting en de kolom Jaarrekening staat voor een last. Een min in de kolom Verschil betekent een nadelig verschil: er is meer uitgegeven of minder ontvangen dan begroot. Een plus betekent een voordelig verschil: er is minder uitgegeven dan begroot of meer ontvangen dan begroot.

Als rode draad is te zien dat veel afwijkingen veroorzaakt worden doordat er sprake is van lagere financiële lasten aangezien door de coronacrisis werkzaamheden minder of niet uitgevoerd konden worden. Daarnaast is sprake van fasering van werkzaamheden naar latere jaren en zijn er veel kleinere incidentele meevallers. De afwijkingen zijn nader geanalyseerd en samengevat om de belangrijkste oorzaken inzichtelijk te maken. De grootste afwijkingen (voor- en nadelen) zijn in de onderstaande tabel opgenomen.

Bedragen x € 1

Coronacrisis – minder kunnen realiseren in 2020 € 1.630.000 (voordeel)
In heel de jaarrekening zijn de effecten van de coronacrisis zichtbaar. Waar de lokale corona steunmaatregelen geen resultaat opleveren in het saldo van de jaarrekening (tegenover de lasten staat een onttrekking aan de reserve), zien we dat in de reguliere budgetten er veelal voordelen zijn ontstaan doordat er minder of geen activiteiten in de eigen organisatie of bij maatschappelijke partners konden plaatsvinden. Voorbeelden zijn:

• Minder inspecties kinderopvang;
• Het lastiger in contact komen met cliënten schuldhulpverlening waardoor minder kosten zijn gemaakt;
• Minder re-integratietrajecten;
• Minder evenementen en activiteiten toerisme;
• Minder lasten dienstverlening door bv. minder uitgifte van paspoorten en ID-bewijzen;
• Optimalisering van subsidietafels heeft stilgelegen;
• Minder leerlingenvervoer;
• Minder sportactiviteiten.

Het betreffen incidenteel financiële voordelen welke zich mogelijk blijven voordoen zolang de coronacrisis duurt. Zodra de beperkingen minder worden of in het geheel niet meer nodig zijn zal mogelijk een inhaaleffect optreden. In dit kader is het voorstel om een deel van de budgetten over te hevelen naar 2021. Dit betreft de corona effecten Sociaal domein, maatschappelijk verantwoord verenigen en sportstimulering.

Verschuiving werkzaamheden € 1.350.000 (voordeel)
Een aantal geplande werkzaamheden worden om diverse redenen doorgeschoven naar 2021 en 2022. Waar er een direct verband is met de coronacrisis zijn de afwijkingen opgenomen bij het onderdeel 'Coronacrisis' hierboven. Bij gewijzigde inzet door de coronacrisis heeft echter ook in belangrijke mate een effect gehad op de verschuiving van de werkzaamheden Bij het voorstel tot overheveling wordt het verzoek tot overheveling naar 2021 nader toegelicht.
Het betreft onder andere de sloop van het pand aan de Kon. Julianaweg, inzet omgevingswet, de businesscase sociale woningbouw, invoering inburgering en duurzaamheid. De onderdelen die in 2022 worden uitgevoerd maken onderdeel uit van de kadernota 2022-2025.

Hoger dividend € 720.000 (voordeel)
Dit betreft een hoger dan verwacht dividend Stedin en Eneco, deels doordat bij de wijziging was uitgegaan van het netto dividend, terwijl sprake is van teruggaaf van dividendbelasting.

Hogere uitkering BUIG € 650.000 (voordeel)
Dit voordeel is het gevolg van een hoger definitieve Rijksbudget BUIG voor 2020. Het Rijk had dit budget eind september 2020 verhoogd i.v.m. de coronacrisis.

Uitkering gemeentefonds € 620.000 (voordeel)
De algemene uitkering gemeentefonds valt hoger uit door de compensatie in het kader van de coronasteunpakketten. Dit bedrag is compensatie voor een deel van de kosten waarvoor de middelen uit de bestemmingsreserve corona (€ 5 miljoen) beschikbaar zijn gesteld.

DSW eindafrekening + vrijval reserve € 450.000 (voordeel)
Het gerealiseerde exploitatieresultaat van de DSW was minder negatief dan begroot. Daarnaast had de DSW in de jaarrekening 2019 een reserve aangelegd om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Nu de gevolgen van de coronacrisis binnen de exploitatie kon worden opgevangen, kon deze reserve vrijvallen aan de gemeenten. Dit levert een voordeel op van € 272.000.

Wabo-leges € 270.000 (voordeel)
Bij de 2e Turap zijn de bouwleges naar beneden bijgesteld. Bij twee grote projecten zijn uiteindelijk toch meer bouwleges binnen gekomen dan verwacht.

Afvalinzameling + onderzoek afvalbrengstation € 250.000 (voordeel)
Er zijn geen kosten gemaakt voor onderzoek naar een nieuw afvalbrengstation en er zijn minder uitgaven gedaan voor het project omgekeerd inzamelen.

Baggerwerkzaamheden € 250.000 (voordeel)
In 2020 hebben geen baggerwerkzaamheden plaatsgevonden.

Kapitaallasten Bereikbaar Stompwijk € 200.000 (voordeel)
Voor het project Bereikbaar Stompwijk is de stelpost voor aanvullende kapitaallasten niet benodigd. De verwachting is dat het project binnen het beschikbaar gestelde krediet van € 29 miljoen kan worden afgerond.

Sportaccommodaties € 230.000 (nadeel)
Er is sprake van hogere lasten op verschillende onderdelen omtrent beheer, exploitatie en  onderhoud van sportaccommodaties. Bij Sportpark Westvliet is een defect in de onderlaag van de atletiekbaan verholpen.

Voorziening Riool € 250.000 (nadeel)
Er is € 250.000 extra gestort in de voorziening Riool op basis van de gerealiseerde kostendekkendheid in 2020.

WMO € 300.000 (nadeel)
Het stijgende beroep op Wmo-voorzieningen van de afgelopen jaren is in de maanden maart, april en mei tot een halt gekomen. Na deze maanden is de vraag naar Wmo-voorzieningen echter weer toegenomen en lijkt de trend van de afgelopen jaren zich voort te zetten.

Afvalstoffenheffing € 400.000 (nadeel)
Er is een lagere opbrengst afvalstoffenheffing als gevolg van een te lage aanname ten aanzien van het percentage leegstand van panden. Daarnaast is er een hogere storting in de voorziening als gevolg van een hoger gerealiseerd kostendekkendheidspercentage. Het voordeel blijft hiermee beschikbaar voor de egalisatie van de afvalstoffenheffing in de komende jaren.

Realisatie investeringsplan 2020

Voor 2020 stond een bedrag van € 29,0 miljoen aan geplande investeringen op de rol. In werkelijkheid is dat € 21,3 miljoen geworden. Dit betekent dat in 2020 circa 73,4% van het totaal beschikbare investeringsbedrag is uitgegeven. Een aantal investeringsbedragen die onder andere betrekking hebben op het uitvoering Verkeer- en Vervoersplan, nieuwbouw/renovatie van scholen en rioolvervangingen, met een totaalwaarde van circa € 6,0 miljoen worden doorgeschoven naar 2021. Dit zijn met name investeringen die onderdeel uit maken van grote meerjarige projecten, waarvan de uitvoering vertraging heeft opgelopen door bezwaren, extra onderzoek of overleg. In de bijlagen is een overzicht van de realisatie investeringsplan opgenomen.

Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen en haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de weerstandscapaciteit (het totaal van algemene reserves en de post onvoorzien) en van het risicoprofiel (totaal van risico’s).
Het risicoprofiel is beperkt toegenomen als gevolg van de Coronacrisis. De totale weerstandscapaciteit is door de verkoopopbrengst van de Eneco-aandelen in 2020 aanzienlijk toegenomen. De weerstandsratio komt hiermee uit op 16,2 en rekening houdend met de gedeeltelijke bestemming van € 96,5 miljoen van de verkoopopbrengst Eneco in 2021 is de weerstandsratio 7,7. Dit betekent dat de totale weerstandscapaciteit dan 7,7 maal zo groot als het risicoprofiel. Het weerstandsvermogen is hiermee uitstekend.

Afsluitend

In financiële zin is 2020 ook een heel bijzonder jaar geweest. De coronacrisis heeft significant effect gehad op vrijwel alle werkzaamheden van de gemeente. In de financiële realisatie zien we dit in belangrijke mate terug door een aantal incidentele voordelen en het verschuiven van activiteiten vanuit 2020 naar 2021.

Ondanks het financieel positieve exploitatieresultaat over 2020 zijn er nauwelijks structurele voordelen die effect hebben op het structurele exploitatiesaldo in de meerjarenbegroting vanaf 2021. Daarentegen zien we bij het nadeel op de Wmo wel een flinke structurele tegenvaller waarvan het effect op de komende begrotingsjaren zal toenemen doordat we al in 2021 moeten uitgaan van meer dan 10% groei.

De (financieel) onzekere situatie in 2020 zal zich naar verwachting ook in 2021 voordoen omdat de coronacrisis nog niet voorbij is en de effecten ook na de crisis nog lang zullen na-ijlen. Het jaarverslag 2020 laat zien dat de financiële effecten van de coronacrisis moeilijk te voorspellen zijn. Maar de cijfers laten wel zien dat de raad, college en apparaat in staat zijn om krachtig en flexibel de crisis het hoofd te bieden. Daarbij willen we mens, maatschappij en economie steeds goed blijven ondersteunen, stimuleren en voorbereiden op de nieuwe toekomst.